Vatikan
Zvanično Grad-država Vatikan, najmanja je nezavisna država na svetu i po površini i po broju stanovnika (danas u njemu živi oko 836 ljudi).
Nalazi se u središtu Rima i ima površinu od svega 44 hektara. U Organizaciji ujedinjenih nacija ima status zemlje posmatrača pod imenom Sveta stolica i klasifikuje se kao zemlja južne Evrope. Ovo ime nije baš najprihvatljivije, jer telo pod tim imenom funkcioniše nezavisno od državne vlasti Vatikana.Ime „Vatikan” potiče od latinskog izraza Mons Vaticanus koji je označavao Vatikanski brežuljak.
Istorija
Država Vatikan je osnovana 1929. Lateranskim ugovorom kao ostatak mnogo veće Papske države (postojala od 756. do 1870).
To je enklava okružena gradom Rimom u Italiji. Diplomatske odnose zasniva Sveta Stolica, koja upravlja gradom Vatikanom, a ambasade stranih zemalja se nalaze u italijanskom delu grada Rima.
Neki posedi Svete Stolice su izvan Vatikana, kao papska letnja rezidencija Kastel Gandolfo i neke bazilike. Ovi posedi uživaju eksteritorijalni status poput stranih ambasada u Italiji.
Stanovništvo
U Vatikanu živi 1.000 ljudi, od kojih su preko 450 vatikanski državljani, dok ostali imaju dozvolu za boravak, privremeno ili trajno, bez dobijanja državljanstva. Oko polovine građana Vatikana ne žive unutar Vatikana. Zbog svog zanimanja (uglavnom kao diplomatsko osoblje), oni žive u različitim zemljama širom sveta.
U Vatikanu se govore jezici:
- italijanski
- engleski
- francuski
- nemački i
- španski
Vatikan je jedna od evropskih mikrodržava, a smestio se na Vatikanskom brežuljku u zapadnom delu centra Rima, nekoliko stotina metara udaljen od obala reke Tibar. Granice prema Italiji u potpunosti slede gradske zidine, koje su izgrađene da bi zaštitile Papu. Granice prestaju da prate zidine na Trgu sv. Petra, gde granica sledi Berninijeve kolonade. S Trga sv. Petra vodi Via della Conciliazione (ulica pomirenja), koju je uredio Musolini nakon potpisivanja Lateranskih sporazuma. Na samom istoku Vatikan je otvoren prema Rimu.
Ime Vatikan dolazi od Latinskog Mons Vaticanus, što je označavalo Vatikanski brežuljak. Međutim, Vatikan je, osim na Vatikanskom brežuljku, izgrađen i na Vatikanskim poljima, gde je glavnina današnjeg Vatikana.
Vatikan izvan svojih granica poseduje određene objekte koji imaju ekstrateritorijalni status. Najpoznatija jedinica izvan Vatikana je Kastel Gandolfo, papinski letnikovac u jugoistočnim predgrađu Rima, a jedan je od naselja poznatih pod nazivom Kasteli Romani. Osim Kastel Gandolfa, ekstrateritorijalni status ima još oko 20 građevina u Rimu, od kojih su najvažnije bazilike Sv. Ivana Lateranskog (Basilica di San Giovanni in Laterano), Sv. Marije Velike (Basilica di Santa Maria Maggiore), te Sv. Pavla izvan zidina (Basilica di San Paolo fuori le mura).
Klima
Klima Vatikana je je ista kao i klima Rima: mediteranska s umerenim i kišnim zimama od oktobra do sredine maja, a vrućim i suvim letima od maja do septembra. Neke manje lokalne osobenosti, prvenstveno izmaglice i rose, su uzrokovane anomalnom veličinom bazilike Svetog Petra, elevacijom, fontanama i obimom velikog popločanog trga.
Kultura
U Vatikan dolaze brojni turisti zbog neprocenivog umetničkog blaga i graditeljskih spomenika. Građevine poput bazilike sv. Petra i Sikstinske kapele se smatraju jednim od najvećih svetskih dostignuća na polju kulturne baštine, koja uključuju radove poznatih umetnika poput Botičelija, Berninija, Rafaela i Mikelanđela.
Kolekcija Vatikanske biblioteke i fundus Vatikanskog muzeja su od velikog značaja za nauku i kulturu. Od 1984. se Vatikan nalazi pod zaštitom organizacije UNESCO.
Comments
Post a Comment